Mijn rechten als patiënt
In ons land zijn de rechten van de patiënt wettelijk vastgelegd. Het gaat om acht specifieke rechten waarmee zorgverleners rekening moeten houden.
Als patiënt heb je acht rechten waar zorgverleners verplicht rekening mee moeten houden.
Je kunt je een of meerdere vertrouwenspersonen aanstellen om je te helpen bij het uitoefenen van je rechten. Als je niet meer in staat bent om zelf je rechten uit te oefenen, zal je vertegenwoordiger dat in jouw plaats doen. Wil je meer weten over de rechten van de patiënt? Neem dan contact op met CM.
CM organiseert ook regelmatig infosessies rond deze thema's, die vind je terug in de agenda van de CM-Gezondheidsacademie.
Recht op vrije keuze van zorgverlener
Je kunt zelf je zorgverlener kiezen. Bovendien mag je steeds een andere zorgverlener raadplegen, bijvoorbeeld om een tweede advies te vragen. Je hebt steeds het recht om je keuze te herzien.
Recht op informatie over je gezondheidstoestand
De zorgverlener moet je tijdig en op een begrijpelijke manier alle nodige informatie geven over je gezondheidstoestand en de vermoedelijke evolutie ervan. Als je dat wenst, mag je je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon (bv. familie, vriend). Je kunt ook vragen dat de informatie enkel aan die vertrouwenspersoon wordt meegedeeld.
Je hebt ook het recht om niet geïnformeerd te worden, behalve indien dit een ernstig nadeel vormt voor je gezondheid of die van anderen (bv. indien je een besmettelijke ziekte hebt). Is dat het geval, dan moet de zorgverlener vooraf een collega raadplegen en contact opnemen met de eventuele vertrouwenspersoon.
De zorgverlener mag uitzonderlijk en tijdelijk weigeren om informatie te geven, indien hij meent dat dit op dat moment een ernstige bedreiging vormt voor je gezondheid. In dat geval moet hij een collega raadplegen, de redenen voor zijn beslissing noteren in je patiëntendossier en je eventuele vertrouwenspersoon inlichten. Zodra de gevreesde bedreiging is opgeheven, moet hij de informatie meedelen.
Recht op toestemming na informatie
Geen enkele behandeling kan worden gestart of verdergezet zonder je mondelinge en ondubbelzinnige toestemming. Een weigering of intrekking van toestemming moet steeds worden gerespecteerd. De zorgverlener moet je ook informeren over de gevolgen van die weigering of intrekking en mogelijke alternatieven voorstellen of je doorverwijzen naar een collega.
Je hebt het recht om op elk moment je beslissing te herzien.
Indien je je beslissing niet kunt uitdrukken (bv. comateuze toestand) en het onmogelijk is om de toestemming van je vertegenwoordiger te vragen, moet de arts alle noodzakelijke behandelingen instellen. Wanneer het weer mogelijk is, moeten het recht op informatie en het recht op toestemming worden gerespecteerd.
Recht op kwaliteitsvolle dienstverlening
Je hebt recht op de best mogelijke zorg in functie van de medische kennis en de beschikbare technologie. De zorgverlener moet de zorg verstrekken met respect voor de menselijke waardigheid, met respect voor de autonomie van de patiënt en met respect voor diens doelstellingen en waarden. De patiënt mag zijn voorkeuren en wensen voor zijn gezondheidszorg duidelijk maken. In voorkomend geval start de zorgverlener daartoe het proces van de vroegtijdige zorgplanning op. De zorgverlener mag geen onderscheid maken op basis van sociale klasse, nationaliteit of inkomen.
Goed om te weten: een zorgverlener kan om persoonlijke redenen of beroepsredenen weigeren om je te verzorgen, tenzij het om een noodgeval gaat. Als de zorgverlener de behandeling zelf onderbreekt, dan moet die ervoor zorgen dat de behandeling voortgezet wordt (bv. door je door te verwijzen naar een collega).
Recht op patiëntendossier
Je hebt het recht op een zorgvuldig bijgehouden en veilig bewaard patiëntendossier.
Elke zorgverlener moet voor elke patiënt een dossier aanleggen. Dat kan elektronisch of op papier.
Een bekend voorbeeld van een patiëntendossier is het globaal medisch dossier bij je huisarts. Maar ook je tandarts, specialist, kinesist, apotheker of verpleger moeten een dossier bijhouden.
In je patiëntendossier staan niet alleen je medische gegevens. Afhankelijk van je situatie bevat het bijvoorbeeld ook:
- de gegevens van je vertegenwoordiger of vertrouwenspersoon;
- je vraag om geen informatie te ontvangen over je gezondheidstoestand;
- je toestemming of weigering van een behandeling;
- je wilsverklaring.
Recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer
Geen enkele informatie over je gezondheidstoestand mag worden meegedeeld aan anderen, tenzij de wet dit uitdrukkelijk voorziet (bv. ter bescherming van de volksgezondheid bij besmettingsgevaar).
Is dit niet vereist is voor je behandeling? Dan mag niemand zonder je toestemming aanwezig zijn bij een behandeling of onderzoek.
Recht op klachtenbemiddeling
Elk ziekenhuis moet over een ombudsdienst beschikken. Vind je dat een van je patiëntenrechten niet is gerespecteerd, dan kun je klacht neerleggen bij die bevoegde ombudsdienst.
Bij klachten over een zorgverlener in één van de volgende zorginstellingen, kun je bij de lokale ombudsdiensten terecht. Je vindt de lijst hier:
- ziekenhuis
- psychiatrisch ziekenhuis
- initiatief voor beschut wonen
- psychiatrisch verzorgingstehuis
Bij klachten over een zorgverlener in één van de volgende (zorg)instellingen, kun je bij de federale ombudsdiensten 'Recht van de patiënt' terecht. Hier vind je alle contactgegevens.
- ambulante sector (de zorgverlener komt tot bij de patiënt)
- woonzorgcentrum (WZC)
- rust- en verzorgingstehuis (RVT)
- gevangenis
Recht op pijnbehandeling
Je hebt recht op een pijnbestrijdende zorg, waarbij de zorgverlener aandacht heeft voor de pijn en deze voorkomt, evalueert, behandelt en verzacht.
