Hoe kan je microplastics vermijden?
We produceren zo’n 380 miljoen ton plastic per jaar. 120.000 deeltjes daarvan dringen ons lichaam binnen in de vorm van microplastics. Tot 1,5 miljoen zeedieren sterven aan (micro)plastics. Colin Janssen, professor ecotoxicologie aan de UGent, geeft tips om ze terug te dringen en helpt enkele misverstanden de wereld uit.
3 tips om zelf (micro)plastics te vermijden
Gebruik geen of minder plastic
‘Wacht niet tot plastic in de natuur terechtkomt, maar pak het aan bij de bron. Als consument kan je de keuze maken om geen water in plastic flessen te kopen, om groenten in bulk in plaats van in plastic verpakkingen te kopen, om linnen zakjes te gebruiken in plaats van plastic …’
Hergebruik zoveel plastic als je kan
‘Haal je toch plastic in huis? (Her)gebruik het dan zo veel en zo lang als je kan. Als je een plastic zakje 100 keer gebruikt, dan betekent dat 99 zakjes minder op de afvalberg.’
Recycleer zorgvuldig
‘Recycleren scheelt een hoop grondstoffen en energie. Maar je kan niet alles recycleren, daarom komt het pas op de derde plaats. Tot voor kort werd minder dan een derde van onze blauwe zak gerecycleerd. Dankzij nieuwe technologieën is dat cijfer nu gelukkig al beter. Je kan ook maar zo veel keer recycleren. Je krijgt altijd een minderwaardig product dat op een bepaald moment uitgeput zal zijn. Recycleren is eindig.’
4 misverstanden over de strijd tegen plastic
'Wat kunnen de inspanningen van één iemand veranderen?'
‘Veel bewegingen in de wereld zijn gestart bij mensen, bij individuen. Als we met z’n allen acties ondernemen, klein of groot, dan heeft dat effect. De markt zal volgen. Omdat we bedrijven met onze keuzes raken waar het pijn doet, in de portefeuille.’
‘Dat hebben we al geleerd bij veel vervuilingsproblematieken. Bedrijven en overheden zullen uiteindelijk volgen als ze voelen dat de samenleving het anders wil. Het kan de duw zijn die ze nodig hebben om tegen de lobby in te gaan.’
'Ons hier aanpassen heeft geen zin als andere continenten grote vervuilers blijven'
‘Het grootste deel van de wereld heeft zelfs geen ophaalsysteem van afval. Ik kan begrijpen dat de moed je daarvan soms in de schoenen zakt. Maar als je zo redeneert, kom je natuurlijk nergens. Elke grote verandering in de geschiedenis begint ergens. Landen zoals China zijn recent een deel van het probleem geworden, maar vergeet niet dat de westerse wereld voor een groot stuk en al veel langer verantwoordelijk is voor de productie van plastic.’
‘Mochten wij hier zeggen we produceren niet meer, dan zou dat een enorme impact hebben. Het zou ook een sterk signaal uitsturen naar de rest van de wereld, zoals Zuidoost-Azië. Op dit moment zijn zij een grote bron van plastics en microplastics in zee. Er liggen veel landen met grote rivieren. Zonder gesofisticeerde ophaalsystemen mondt het afval gewoon uit in zee.’
'Het is toch al te laat'
‘Voorlopig beschouwt de Europese Unie de huidige hoeveelheden microplastics in ons lichaam nog niet als schadelijk voor onze gezondheid. Maar als we niets doen, zullen we in de toekomst wel aan steeds grotere hoeveelheden microplastics blootgesteld worden. Het is dus nog niet te laat. Elk jaar, elk decennium dat we meer doen, telt.’
'Zo'n 50 procent van al het afval in zee komt van de visindustrie'
‘Het is een uitspraak die recent gelanceerd werd in de documentaire Seaspiracy, maar die niet klopt. De documentairemakers keken alleen naar de plastic soep in de Stille Oceaan. Het klopt dat ongeveer 50 procent van al het plastic daar afkomstig is van visnetten, koorden en ander materiaal uit de visserij en de maritieme sector. Maar als we spreken over alle oceanen en zeeën over de gehele wereld, dan komt slechts 10 procent van deze sector. 80 procent van al het plastic in onze wateren komt van het land. Via onze rivieren.’