Positieve gezondheid binnen de gevangenismuren
Een gevangenis als decor voor een traject rond positieve gezondheid? In het Penitentiair Schoolcentrum (PSC) van Hoogstraten kan het. Negen gedetineerden gingen er samen met CM en gezondheidsconsulent Leen Nouws op zoek naar manieren om meer rust in hun hoofd te vinden. En dat leverde meer op dan verwacht.
Unieke plek, uniek traject
Het PSC Hoogstraten biedt vandaag ruimte voor gedetineerden die in de laatste fase van hun straf zitten. 'We zijn een uniek centrum', zegt Sara Buelens, beleidscoördinator hulp- en dienstverlening. 'Deelnemen aan vormingen gebeurt hier vrijwillig. Geen verplichting, wel de keuze om te groeien.'
Voor het traject Samen op pad met positieve gezondheid sloegen Gezonde Buurt en PSC de handen in elkaar. 'De mannen mochten zelf meebepalen waar we rond werkten', vertelt William Joret, netwerkcoördinator bij CM. 'Dat verhoogt de betrokkenheid.'
Over rust, machteloosheid en ademhalen
Tijdens de eerste sessie brachten de deelnemers hun noden in kaart. Ze kozen 'mentale rust' als centraal thema. Geen overbodige luxe in een omgeving waar onmacht en frustratie vaak de bovenhand nemen. In een tweede sessie kwamen methodieken zoals ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken zoals de Cirkel van Invloed en NIVEA aan bod.
De Cirkel van Invloed bleek voor velen een eyeopener. 'Ik voel me machteloos tegenover justitie en mijn huidige situatie', zegt Adam*. 'Maar door die cirkel te gebruiken, besef ik waar ik wel invloed op heb, zoals mijn fysieke gezondheid of de opleidingen die ik volg. Dat geeft moed.'
Ook NIVEA bleef hangen. Geen potje gezichtscrème, wel een acroniem: Niet Invullen Voor Een Ander. ‘Vroeger dacht ik snel dat anderen negatief over mij dachten', vertelt Sam*. 'Maar nu weet ik: ik moet dat niet invullen voor een ander. Gewoon vragen, dat voorkomt veel frustratie.'
Het traject is participatief: de gedetineerden mochten zelf meebepalen waar we rond werkten.
William Joret, netwerkcoördinator
Een zinvolle tijdsbesteding
Vandaag staat de afsluitende evaluatiesessie op het programma. Leen begeleidt de groep met veel openheid. De reacties zijn ontwapenend eerlijk. ‘Je moet roeien met de riemen die je hebt', vertelt Sam na de sessie. 'Een traject als dit helpt. Niet alleen om de tijd door te komen, maar ook om jezelf beter te leren kennen. Bovendien leerden we concrete tips om om te gaan met de situatie waarin we zitten.'
Ook Adam ziet de meerwaarde, al nuanceert hij: 'Voor mij is het vooral iets dat nu helpt', zegt hij. 'Ik wil vooruit met mijn leven, maar hier bots ik voortdurend op muren. Dat is frustrerend. Toch probeer ik de tijd die ik hier heb zo goed mogelijk te benutten.'
Ik voel me vaak machteloos. Maar door de Cirkel van Invloed te gebruiken, besef ik waar ik wel invloed op heb, zoals mijn fysieke gezondheid of de opleidingen die ik volg.
Adam
Wij worden vaak veroordeeld op basis van waar we nu zitten. Maar het zegt niet alles over wie je bent of wat je nog kunt bereiken.
Adam
Dat smaakt naar meer
De evaluatie spreekt boekdelen: alle deelnemers zijn overwegend positief. 'De sfeer was ontspannen, we mochten onze mening geven zonder oordeel', klinkt het. 'We hebben geleerd dat negatieve gedachten niet altijd waar zijn.'
Adam merkte iets op wat bleef hangen: 'Door deze sessies konden we tonen dat de vooroordelen over ons niet altijd kloppen. Wij zijn geen slechte mensen. Wij worden vaak veroordeeld op basis van waar we nu zitten. Maar het zegt niet alles over wie je bent of wat je nog kunt bereiken.' Die erkenning voelde voor velen als een opsteker.
Het enige werkpuntje? 'Drie sessies waren eigenlijk te weinig', zegt Sam. 'We hadden graag meer tijd gehad om de oefeningen verder in te oefenen en dieper op de thema’s in te gaan. Er zat nog veel meer in.'
Meer dan een ziekenfonds
Dat CM dergelijke projecten ondersteunt, kwam voor velen als een verrassing. 'Ik dacht dat CM alleen maar iets was voor ziekenhuisfacturen', lacht Adam. 'Maar dit bewijst dat ze echt inzetten op welzijn.'
* De namen Adam en Sam zijn fictief gekozen om de privacy van de betrokkenen te waarborgen.
Wat Gezonde Buurt voor jou kan betekenen
Wil je zelf een gezonde activiteit organiseren in jouw buurt? Gezonde Buurt geeft je alle kansen! Samen met CM organiseer je sessies die inspireren en verbinden. Denk aan workshops rond positieve gezondheid, relaxatie of bewegen. Alles onder begeleiding van ervaren lesgevers.
