7 clichés over overgewicht waar je broek van afzakt
Wie herkent het niet? Na de vakantie zit je broek strakker dan ervoor. Voor sommige mensen is het geen lachertje. Zij hebben overgewicht en moeten elke dag vechten tegen de verleiding. En tegen de vooroordelen. Professor Roman Vangoitsenhoven nuanceert er zeven.
1 Elk pondje gaat door het mondje
Roman Vangoitsenhoven: ‘Een lichaam groeit pas als het meer energie, voedsel dus, opneemt dan dat het verbruikt. Wie calorieën naar binnen werkt, moet die ook weer zien te verbranden om niet te veel bij te komen. Dat gebeurt voor een deel automatisch. De rest wordt pas verbrand als het lichaam voldoende in beweging is.’
‘Als je een aantal algemene vuistregels voor een gezondere levensstijl toepast, heb je minder risico op overgewicht en daaraan gelinkte gezondheidsproblemen.'
'Eet niet meer dan je verbruikt. Laat voeding met veel vetten of suikers links liggen en kies voor een kwalitatief alternatief. Beweeg voldoende, het is goed voor lichaam en geest.’
‘Maar obesitas is complexer dan dat. Hoe vlot de energie-opname en verbranding verloopt, hangt van meerdere lichaamsdelen en processen af. Onder meer de lever, de bijnier, de hersenen en de bacteriën in de darmen zijn erbij betrokken. Ook wie zich slecht voelt, gestresseerd is of weinig slaapt, zou sneller bijkomen.’
2 Vetrolletjes kunnen geen kwaad
‘De opslag van vetten in ons lichaam is een belangrijk natuurlijk proces. Toen we in de prehistorie zelf naar voedsel op zoek moesten, sloegen we energie op voor die momenten waarop er geen eten beschikbaar was. Je kunt het vergelijken met dieren die net voor de winter in winterslaap gaan.’
‘Onze levensstijl is de laatste honderd jaar sterk geëvolueerd. Door onze vaak zittende jobs bewegen we te weinig. En die barre levensomstandigheden waartegen we ons vroeger moesten wapenen, komen steeds minder voor. Met een lichaam dat geprogrammeerd is om vet bij te houden, hoeft het niet te verbazen dat een en ander blijft plakken.’
‘Gevaarlijk wordt het pas als dit overtollig vet zich op de buik en dus rondom de organen opstapelt. Die kilootjes te veel zijn niet zo onschuldig als ze lijken.'
'De gevolgen van overgewicht uiten zich op korte termijn vaak in pijnlijke gewrichten, een zere rug of knieën. Over een langere periode kunnen een hoge bloeddruk, suikerziekte, slaapapneu, hart- en bloedvatziekten en zelfs verschillende vormen van kanker aan obesitas worden gelinkt. Niet zelden hebben mensen met een te hoog lichaamsgewicht ook een negatief zelfbeeld of depressieve stemmingen.’
3 Een operatie is iets voor luie mensen
‘Mensen met overgewicht kunnen met de juiste begeleiding, voldoende beweging en gezonde voeding aardig wat stappen zetten richting een gezonder leven.'
'Studies tonen aan dat vijf procent gewichtsverlies al een positief effect heeft op de gezondheid. Zo zou iemand die honderd kilo weegt en vijf kilo afvalt de positieve gevolgen daarvan op zijn of haar bloeddruk en suikerspiegel zien.’
‘Afvallen is op zich niet het moeilijkste. Op gewicht blijven, daarin schuilt voor velen de uitdaging. Daarom is de zoektocht naar de juiste begeleiding ook essentieel. Wie voorstander is van een persoonlijke opvolging bij de diëtist, heeft geen nood aan groepssessies en omgekeerd.’
‘Pas wanneer bovenstaande aanpak geen of onvoldoende resultaat oplevert, kunnen ingrijpendere oplossingen ter sprake komen. Voor sommige patiënten is medicatie of een operatie de enige oplossing op langere termijn.'
'Een operatie is geen wondermiddel, het is slechts een van de mogelijkheden om onder begeleiding en op verantwoorde manier gewicht te verliezen.’
4 Zware ouders, zware kinderen
‘Het klopt dat we in eenzelfde gezin en familie vaak meerdere personen met overgewicht of zelfs obesitas zien. Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat er een link kan zijn tussen overgewicht en bepaalde erfelijke genen.’
‘Leden in een bepaald gezin delen niet alleen dezelfde genen, maar vooral ook dezelfde omgeving en dezelfde maaltijden. Als je als kind bij elke tegenslag een zak snoep krijgt, is de kans groot dat je die traditie later verderzet.’
‘Daarnaast mogen we ook het belang van voldoende financiële middelen niet onderschatten. Schreeuwerige verpakkingen van goedkoop en ongezond eten doen er alles aan om ons te verleiden. Gezonde voeding kost vaak meer dan ongezonde. Wie niet de luxe heeft om te kiezen, haalt vaker kant- en-klare maaltijden in huis.’
5 Van light frisdranken val je niet af
‘Water is het gezondste en goedkoopste alternatief, dat weet het kleinste kind. Toch kan het een eerste stap zijn om van gesuikerde frisdrank op light drankjes over te schakelen. Sowieso zal het een positief effect hebben op je calorie-inname.’
‘Regelmatig circuleren berichten die stellen dat de vervangsuikers in light frisdranken ongezond zijn, maar geen enkel degelijk uitgevoerd onderzoek kon dit tot op heden bevestigen.'
'Het nadeel van light frisdrank is dat het nog steeds slecht is voor het gebit en de drang naar zoet voedt. Het Vlaams Instituut Gezond Leven raadt aan niet meer dan een halve liter (light) frisdrank per dag te drinken. Kinderen krijgen het beter niet.’
6 Plussize rolmodellen moeten het taboe de wereld uit helpen
‘Het is goed dat (sociale) media stilaan een realistischer beeld van de samenleving schetsen. Niet iedereen heeft maatje 36.'
'Toch geloven we in de obesitaskliniek niet dat het taboe zal verdwijnen als plots overal vollere mensen opduiken. Neen, het taboe verkleint pas als we het probleem durven benoemen en er openlijk over praten.’
‘Obesitas is niet zo onschuldig als het lijkt. Het brengt ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee. Soms is het even zoeken, maar er bestaat voor iedereen een aanpak tegen overgewicht. Die hoopvolle boodschap willen we naar onze patiënten uitdragen.’
7 Met volharding heeft elk dieet kans op slagen
‘Er zijn heel veel diëten en toch bestaat er geen succesformule die voor iedereen werkt. Een goed dieet is gebaseerd op gezonde en gevarieerde voeding en is vol te houden.'
'Studies hebben ons geleerd dat extremen niet werken op lange termijn. Met een crashdieet verlies je de eerste weken of maanden misschien heel wat gewicht, maar als je even niet oplet, komt alles eens zo snel terug.’
‘Wie ondanks gerichte inspanningen op vlak van dieet of beweging geen gewicht verliest, heeft mogelijk een onderliggend medisch probleem. Spreek er bij twijfel over met je huisarts. Hij of zij kan je gericht verwijzen naar een diëtist, psycholoog, bewegingscoach of obesitaskliniek.'
Normaal gewicht, overgewicht of obesitas?
Twijfel je of je een normaal gewicht, overgewicht of obesitas hebt? Bereken dan zelf je BMI of Body Mass Index aan de hand van deze formule:
gewicht (kg) / (lengte (m) x lengte (m))
| - 18 | Ondergewicht |
| 18 - 25 | Normaal gewicht |
| 25 - 30 | Overgewicht |
| 30 + | Obesitas |
Je BMI geeft een goede indicatie van je vetpercentage, maar vertelt niets over hoe de vetten over je lichaam zijn verdeeld. Om de volledige puzzel te kunnen leggen, ken je beter ook je buikomtrek.
Een buikomtrek vanaf 80 cm (zeker vanaf 88 cm) bij vrouwen en vanaf 94 cm (zeker vanaf 102 cm) bij mannen kan ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Zelfs voor wie een normaal BMI heeft.