Rugpijn
Rugpijn is een vaak voorkomende kwaal. 80 procent van de bevolking krijgt er ooit mee te maken. Bij de helft ervan is het een regelmatig terugkerend of blijvend probleem
Meestal is rugpijn niet het gevolg van een ziekte, afwijking of beschadiging van de rug. Slechts in enkele gevallen is er een onderliggende lichamelijke oorzaak en is er sprake van specifieke rugpijn.
Doorgaans gaat het om gewone lage rugpijn, waarbij de spieren, banden, gewrichten en tussenwervelschijven in de rug niet meer werken zoals het moet. Maar wat er exact aan de hand is, valt moeilijk te definiëren.
De pijn kan plots opduiken of geleidelijk ontstaan. Ze kan zeer hevig zijn of eerder zeurend van aard. Lage rugpijn is voelbaar van de onderste ribben tot de billen en straalt soms uit naar de benen. Vooral lang staan of zitten, opstaan en bewegen kunnen heel pijnlijk zijn.
Meestal verdwijnt het ergste leed na enkele dagen en veroorzaakt het geen blijvende schade. Hardnekkige klachten kunnen geruime tijd aanhouden, maar genezen in principe na zes tot twaalf weken. Duren ze langer, is er sprake van chronische rugpijn.
Onrust overbodig
Veel mensen met rugklachten vinden dit vervelend. Sommigen voelen zich niet serieus genomen, anderen zijn ervan overtuigd dat de pijn niet te verhelpen is zolang er geen diagnose is of vrezen voor een ernstige aandoening.
Toch is er geen reden tot ongerustheid. Bij gewone lage rugpijn is de rug namelijk niet beschadigd en bestaat er geen gevaar voor blijvende letsels. Zelfs bij hevige pijn of als men slechts met veel moeite kan bewegen, verdwijnen de klachten meestal spontaan.
Hoe wordt lage rugpijn veroorzaakt?
De precieze oorzaak van rugpijn is vaak niet of moeilijk te vinden. Slechts in enkele gevallen is er een duidelijke onderliggende lichamelijke oorzaak. Maar doorgaans hebben de klachten te maken met de belasting van de rug.
Overbelasting
- Langdurig in dezelfde houding staan, zitten of werken.
- Geregeld tegelijk tillen en draaien.
- Plotseling verkeerd bewegen.
- Veelvuldig blootgesteld zijn aan trillingen.
- Overgewicht
- Stress
- Verschil in beenlengte.
- Bekkeninstabiliteit
- Eenzijdige statische belasting, waarbij druk op de rug wordt uitgeoefend door het langdurig aannemen van een ongunstige houding. Dat is onder meer het geval bij het werken aan een te laag aanrecht of een te lage strijkplank.
Door onze toegenomen zittende levensstijl verzwakken de core spieren. Hierdoor daalt de belastbaarheid van de rug en kunnen dagelijkse activiteiten rugpijn veroorzaken.
- Voortdurend zitten
- Niet sporten.
- Te weinig bewegen
Wat kan ik zelf doen bij lage rugpijn?
Bewegen is doorgaans de beste remedie. Het versterkt de rugspieren, verhoogt geleidelijk de belastbaarheid van je rug en laat de rug opnieuw in conditie komen, zodat de klachten kunnen verdwijnen. Wees dus niet bang om te bewegen, want het is niet schadelijk. Je rugpijn zal er net sneller door genezen.
Eerste twaalf weken
Probeer je dagelijkse activiteiten en normale werk voort te zetten, zelfs al doet dit soms wat pijn. Met een positieve kijk en een optimistische houding en de wetenschap dat dit goed voor jou is, zit je al een heel eind op de goede weg.
Uiteraard mag je niet overdrijven op het ogenblik dat je hevige rugpijn hebt:
- vermijd zwaar huishoudelijk werk;
- til geen zware voorwerpen;
- sta of zit niet langdurig in dezelfde houding;
- zit niet te lang in de auto;
- neem geen houdingen aan die pijn veroorzaken.
Bedrust is niet nodig. Als liggen voor jou de minst pijnlijke houding is, kan je gedurende een korte tijd wat bedrust nemen. Kies hierbij wel een goede lighouding. En probeer zeker af en toe recht te komen.
Langdurig liggen is zinloos en kan zelfs schadelijk zijn. Dit verzwakt immers de spieren en veroorzaakt stijfheid in de rug.
Na enkele dagen kun je proberen de rug wat meer te belasten. Doe dit geleidelijk, zonder te forceren. Neem niet te veel hooi op je vork op dagen met weinig pijn, maar blijf ook bewegen op dagen dat je veel last hebt.
Neem eventueel een pijnstiller indien bewegen te veel pijn doet. Zo wordt de ergste pijn onderdrukt en kan je toch wat bewegen. Geef de voorkeur aan paracetamol. Neem dit gedurende enkele dagen in, op vaste tijdstippen. Lees de bijsluiter en respecteer de maximale dosis van 4 x 1000 mg. Gebruik op eigen houtje geen andere geneesmiddelen.
Als de rugpijn aanhoudt en dus chronisch wordt, is het belangrijk dat je met de klachten leert omgaan en de hinder aanvaardt.
Bij chronische lage rugpijn duiken geregeld emotionele problemen op zoals angst, gevoelens van onmacht en neerslachtigheid. Bovendien komen patiënten die van meet af aan elke vorm van beweging hebben gemeden soms terecht in een neerwaartse spiraal van angst, inactiviteit, lichamelijke beperkingen en pijn. In deze situaties kan de arts doorverwijzen naar een multidisciplinair team, dat onder meer psychologische ondersteuning zal geven.
Als je arbeidsongeschikt bent, is er de mogelijkheid om je werk geleidelijk te hernemen. Neem hiervoor eerst contact op met je adviserend arts van je ziekenfonds.
Wanneer naar de dokter bij lage rugpijn?
Neem dringend contact op met je arts indien rugpijn gepaard gaat met:
- pijn die uitstraalt en gepaard gaat met krachtverlies in je voet of been;
- plasproblemen;
- het niet kunnen ophouden van de ontlasting;
- erectiestoornissen;
- gevoelsstoornissen aan het zitvlak.
In onderstaande situaties is het aangewezen om je huisarts te consulteren.
- Als de rugpijn gepaard gaat met:
- pijn die uitstraalt naar je lies, been of voet;
- een tintelend, branderig of doof gevoel in een voet, been of lies;
- koorts;
- gewichtsverlies.
- Bij hevige rugpijn die een week aanhoudt.
- Als de pijn:
- snel verergert;
- vooral 's nachts aanwezig is;
- na zes weken niet is verminderd;
- voor het eerst optreedt als je ouder bent dan 55 jaar of jonger dan 20.
- Indien er symptomen optreden waarover je je zorgen maakt.
Hoe wordt lage rugpijn behandeld?
Heb je geen pijn, dan kan je het best blijven bewegen.
De eerste weken is het niet echt nodig om je te laten behandelen door een fysiotherapeut of manuele therapeut. Ze kunnen wel helpen om je te motiveren om te bewegen en de rug goed te gebruiken.
Meestal neemt de pijn na een tot twee weken af en verdwijnt hij volledig na een tot twee maanden. Houdt de pijn langer dan vier tot zes weken aan, kan een activerende therapie bij een fysiotherapeut of manuele therapeut zinvol zijn. Dit is ook het geval bij terugkerende periodes van lage rugpijn.
Hoewel behandelingen soms tijdelijk soelaas bieden, kunnen ze nooit garanderen dat je definitief verlost raakt van rugklachten. Injecties in gewrichten en ligamenten worden alvast afgeraden. Medische beeldvorming is vaak niet zinvol bij lage rugpijn. Epidurale injecties en het dragen van een korset zullen weinig opleveren. En na twaalf weken heeft fysiotherapie geen wetenschappelijk bewezen nut meer. Heb je dan nog steeds rugpijn, is een multidisciplinaire behandeling aangewezen.
Medicatie versnelt de genezing niet en heeft in de meeste gevallen geen nut bij lage rugpijn, maar kan wel de pijn verzachten. Als je een pijnstiller nodig hebt, is een middel op basis van paracetamol de eerste keus. Lees de bijsluiter, omdat je je moet houden aan de voorgeschreven dosis en er bijwerkingen kunnen optreden. Je moet pijnstillers niet langer dan vier weken gebruiken.
Specifieke rugpijn
In 5 procent van de gevallen is er een duidelijke onderliggende lichamelijke oorzaak. De aandoening komt vooral voor als er nooit eerder rugklachten waren.
Als de pijn geleidelijk verergert en gepaard gaat met koorts, gewichtsverlies, nachtelijke rugpijn of andere symptomen kan dit wijzen op een infectie of tumor. Meestal zal de pijn dan niet vanzelf verminderen.
Ook pijn die uitstraalt tot onder de knie en in ernst toeneemt, kan duiden op een onderliggende lichamelijke oorzaak.
Mogelijke lichamelijke oorzaken zijn een:
- aangeboren afwijking;
- ontstekingsziekte (bv. ziekte van Bechterew);
- breuk of ingezakte wervel;
- gezwel.
Voor het raadplegen van een arts gelden dezelfde aanbevelingen als bij gewone lage rugpijn.
De behandeling is afhankelijk van de oorzaak.