Ben je gezond of ziek? Stilstaan bij wat je belangrijk vindt in je gezondheidszorg is in beide gevallen zinvol.
Als je zorg nodig hebt, moet je soms moeilijke keuzes maken. Nog moeilijker wordt het als jouw naasten keuzes in jouw plaats moeten maken zonder jouw mening te kennen.
Nadenken over jouw wensen en voorkeuren voor jouw toekomstige zorg, en erover spreken met naasten en zorgverleners, dat is vroegtijdige zorgplanning.
Vroegtijdige zorgplanning geeft jezelf en je naasten gemoedsrust, en biedt zorgverleners een houvast om de zorg zo veel mogelijk af te stemmen op jouw noden en wensen. Zo geef je meer kwaliteit aan je leven en uiteindelijk ook aan je levenseinde.
Iedereen kan ernstig ziek worden of een ongeval krijgen. Daarom is het voor iedereen nuttig om vooraf na te denken over zijn of haar zorgvoorkeuren. Wat is belangrijk voor jou?
Door vroegtijdige zorgplanning hou je de regie over jouw zorg zo veel mogelijk in eigen handen. Jij kiest, in overleg met je omgeving, hoe je vorm geeft aan jouw leven en aan jouw levenseinde.
Vroegtijdige zorgplanning is geen eenmalig gesprek, maar een blijvend proces van reflectie en dialoog tussen jou, je naasten en een of meerdere zorgverleners (waaronder een arts).
Als je op een dag je wensen niet meer zelf kunt uitdrukken, bijvoorbeeld bij gevorderde dementie of coma, moeten anderen beslissingen nemen in jouw plaats. Dan ben je wilsonbekwaam. Je kunt op voorhand je zorgwensen aangeven via voorafgaande wilsverklaringen, zodat zorgverleners en naasten daarmee rekening kunnen houden.
Praten over wat voor jou belangrijk is en weten dat je omgeving op de hoogte is van jouw wensen, kan je veerkracht vergroten als je met een ongeneeslijke ziekte wordt geconfronteerd. Vroegtijdige zorgplanning is een moeilijke, maar belangrijke oefening.
Vroegtijdig betekent dat je stilstaat bij je wensen voor je gezondheidszorg voordat je zorg nodig hebt. Het gaat dus over toekomstige zorg, ook als je op dit moment al ziek bent. Vroegtijdige zorgplanning begin je het best goed op tijd: voordat je ziek wordt of een ongeval krijgt, of als je al ziek bent, voordat je situatie achteruitgaat. Begin er in elk geval aan voordat je er niet meer toe in staat bent.
De kern van vroegtijdige zorgplanning is nadenken en bespreken. Daarna pas komen de schriftelijke verklaringen. Deze kun je op elk moment aanpassen, zolang je in staat bent om je wil te uiten.
Zo ga je te werk:
Het gesprek starten over wat je wil op het einde van je leven is niet gemakkelijk. CM ontwikkelde samen met VUB het kaartspel ‘Levenswensen’.
Met deze kaarten over het leven en over sterven kun je nadenken over de keuzes die jij zou maken en daarover praten met je omgeving. CM organiseert workshops om je op weg te helpen met ‘Levenswensen’ of je kunt er zelf mee aan de slag.
CM Gezondheidsfonds ontwikkelde, in samenwerking met Samana, een brochure die je helpt om aan de slag te gaan met vroegtijdige zorgplanning. Heb je een vraag waarop je geen antwoord vindt in deze brochure? Spreek erover met jouw huisarts of contacteer de CM-consulent.
Er zijn ook regelmatig infosessies over vroegtijdige zorgplanning.