Vertrouwenspersoon en vertegenwoordiger voor medische aangelegenheden
Als patiënt mag je je laten bijstaan door een vertrouwenspersoon of kan je een vertegenwoordiger aanduiden die jouw belangen zal behartigen als je het zelf niet meer kan. Beide figuren hebben een heel andere rol. We leggen je hieronder het verschil uit.
Vertrouwenspersoon
De vertrouwenspersoon is een familielid, vriend of een ander persoon die door jou is aangewezen om je bij te staan bij de uitoefening van jouw rechten als patiënt. De vertrouwenspersoon beslist niet in jouw plaats maar staat je bij als jij dat wil.
Een vertrouwenspersoon moet niet formeel aangeduid worden, maar als je dit toch wil doen, kan dit met het formulier 'Aanwijzing van een vertrouwenspersoon'.
Belangrijk: Een vertrouwenspersoon oefent nooit in jouw plaats jouw rechten uit, in tegenstelling tot een vertegenwoordiger, die in jouw plaats jouw rechten uitoefent als je hiertoe zelf niet meer in staat bent.
Wat is een vertrouwenspersoon? Kathleen vertelt haar verhaal.
Vertegenwoordiger
Ben je meerderjarig maar niet meer in staat om jouw wil kenbaar te maken, is de vertegenwoordiger een meerderjarige die in jouw plaats je rechten uitoefent. (Bv. je ligt in coma of je hebt vergevorderde dementie.)
- Op het moment dat je nog zelf je wil kunt uiten, kun je een vertegenwoordiger aanstellen. Dit moet altijd schriftelijk gebeuren en ondertekend worden door jezelf en de persoon of personen die je als vertegenwoordiger aanduidt. Hiervoor kun je het formulier 'Aanwijzing van een vertegenwoordiger' gebruiken. Als je meerdere personen als vertegenwoordiger aanduidt, dan moet je duidelijk aangeven in welke volgorde je wenst dat zij optreden.
- Deze aanstelling kun je altijd intrekken met het formulier 'Herroeping van een vertegenwoordiger'.
- Je kunt de aanduiding van jouw vertegenwoordiger(s) ook doen via een zorgvolmacht.
- Het is absoluut aangeraden om deze documenten toe te voegen aan je patiëntendossier.
Heb je geen vertegenwoordiger aangeduid en werd er voor jou een bewindvoerder aangesteld door de vrederechter, dan zal die bewindvoerder je rechten als patiënt uitoefenen.
- Is er geen bewindvoerder aangeduid, wordt je samenwonende echtgenoot, of je wettelijk of feitelijk samenwonende partner beschouwd als je vertegenwoordiger.
- Woon je alleen, dan treedt een meerderjarig kind, een ouder of een meerderjarige broer of zus op als vertegenwoordiger.
- Bij afwezigheid van deze personen of als deze personen dit niet willen doen of als er een conflict is tussen meerdere mogelijke vertegenwoordigers (bv. tussen meerderjarige kinderen), behartigt de zorgverlener je belangen na overleg met collega's.
- Bij minderjarigen treden de ouders, pleegouders of voogd op als vertegenwoordiger. De minderjarige wordt evenwel zoveel mogelijk bij de uitoefening van zijn rechten betrokken en kan ze soms zelfs zelfstandig uitoefenen.
- Wanneer een vertegenwoordiger optreedt, dan moet de persoon waarvoor hij optreedt zoveel mogelijk betrokken worden bij de uitoefening van zijn rechten. Minderjarige patiënten kunnen zo zelfs zelfstandig hun rechten uitoefenen, als de zorgverlener hen daartoe in staat acht.
Ben je niet in staat om je rechten uit te oefenen? Een vertegenwoordiger helpt jou. De verschillende opties worden opgesomd.
Zorgvolmacht
Vóór 1 maart 2019 was een zorgvolmacht enkel mogelijk om je vermogen te beheren. Sindsdien kun je deze zorgvolmacht ook gebruiken voor beslissingen over jou als persoon (bv. aanduiding van vertegenwoordiger, keuze van woonzorgcentrum, ...).
Via de zorgvolmacht duid je een of meerdere personen aan die ervoor zorgen dat je alle noodzakelijke zorg krijgt als je ziek wordt. Zij zien toe of je rechten als patiënt nageleefd worden.
- Je kunt de zorgvolmacht zelf opmaken of dit laten doen door een notaris.
- Om uitwerking te hebben, moet de zorgvolmacht ook geregistreerd worden. Dat gebeurt via de notaris die de zorgvolmacht heeft opgemaakt, ofwel - als je de zorgvolmacht zelf hebt opgesteld - moet je daar zelf initiatief voor nemen en je zorgvolmacht laten registreren via de griffie van het vredegerecht.
De registratiekosten bedragen 18,15 euro. Als je de zorgvolmacht intrekt of herroept, moet je ook het einde van de zorgvolmacht laten registreren, waarvoor opnieuw een tarief van 18,15 euro geldt.
