In Vlaanderen vindt een bevolkingsonderzoek plaats om dikkedarmkanker op te sporen. Mannen en vrouwen van 51 tot en met 74 jaar worden om de twee jaar uitgenodigd om eraan deel te nemen.
Indien je tot de doelgroep behoort, krijg je thuis een uitnodiging toegestuurd. Ze bevat ook een set om een staaltje stoelgang af te nemen. Dit staaltje kun je samen met een antwoordformulier opsturen naar het laboratorium. Daar wordt onderzocht of je stoelgang bloed bevat, wat kan duiden op de aanwezigheid van poliepen of dikkedarmkanker. Dit onderzoek is nodig omdat de bloedsporen met het blote oog niet te zien zijn.
Heb je een eerstegraadsfamilielid (ouder, broer, zus of kind) met dikkedarmkanker of heb je een inflammatoire darmziekte zoals de ziekte van Crohn of colitis ulerosa? Neem dan eerst contact op met je huisarts. Mogelijk zijn aangepaste onderzoeken voor jou beter.
Resultaat
Het resultaat van de test wordt binnen de veertien dagen aan jou en je huisarts meegedeeld.
- Is in het staal bloed aanwezig, wil dit nog niet zeggen dat je kanker hebt. De bloedsporen kunnen immers ook andere oorzaken hebben. Een vervolgonderzoek is aangewezen om na te gaan of het bloed afkomstig is van een poliep of een darmtumor. Hierbij zal een maagdarm-specialist met een kijkonderzoek (coloscopie) de binnenkant van de dikke darm controleren. Dit gebeurt onder verdoving, waarbij een flexibele buis met een camera via de anus in de darm wordt geschoven.
- Vertoont de test een normaal resultaat, betekent dit niet dat er geen poliepen aanwezig zijn. Sommige poliepen zijn immers klein, veroorzaken geen bloedverlies, maar zullen langzaam groeien en later wel bloedverlies geven. Daarom is het belangrijk om de test na twee jaar te herhalen. Hiertoe krijg je telkens, tot en met de leeftijd van 74 jaar, een nieuwe uitnodiging en afnameset toegestuurd.
Voordelen
- Dankzij het onderzoek kunnen poliepen of dikkedarmkanker vroeg opgespoord worden. Hierdoor is de behandeling meestal minder zwaar en de kans op genezing groter.
- Deelnemen aan het onderzoek is gratis.
- Het nemen en opsturen van een staaltje stoelgang is heel eenvoudig.
- Zowel jij als je huisarts krijgen het resultaat vrij snel toegestuurd.
- Je kunt rekenen op een kwalitatief onderzoek en opvolging van de resultaten.
- Via het bevolkingsonderzoek is permanente evaluatie mogelijk: aantal deelnemers, aantal positieve testen, aantal mensen met een gepaste opvolging na een afwijkende test, aantal kankers na een afwijkende test. Dit levert belangrijke informatie op voor de organisatie en evaluatie van het onderzoek. Zo wordt de kwaliteit streng bewaakt.
Deelnemen aan het bevolkingsonderzoek heeft dan ook meer voordelen dan de zelftesten die je in de apotheek kan aankopen.
Nadelen
- De test kan vals-positief zijn. Dit betekent dat bloedsporen worden gevonden zonder dat er sprake is van poliepen of darmkanker. Hierdoor kun je onnodig ongerust of angstig zijn, en een soms overbodig kijkonderzoek ondergaan.
- De test kan vals-negatief zijn. Er kan een tumor zijn die niet bloedt in de week voor de test, waardoor geen bloedsporen aanwezig zijn. Dit zorgt voor een ‘vals’ gevoel van veiligheid.
- Er zijn risico's verbonden aan een kijkonderzoek van de darm: er is 0,2 procent kans op een bloeding en 0,05 procent op perforatie van de darmwand.
- Omdat het moeilijk te voorspellen is welke poliepen verder zouden ontaarden in darmkanker, worden er soms weggenomen die nooit tot kanker zouden uitgroeien. Op die manier word je soms nodeloos ongerust gemaakt of behandeld.
Goed om te weten
- Via de MyHealthViewer vind je alle gegevens over de bevolkingsonderzoeken naar dikkedarmkanker waar je een uitnodiging voor kreeg. Lees meer
- Vanaf 2020 zullen ook 50-jarigen uitgenodigd worden om aan bevolkingsonderzoek deel te nemen.
Veelgestelde vragen
Dokter Elise Rummens, preventie-arts CM
